Module 4: Rouw binnen het gezin: Perinataal verlies

Na een vijftal weken geen les te hebben, was gisteren Uschi Vandenbroeck onze gastdocente. Uschi is klinische psycholoog en familie- en relatietherapeut.

Ze bouwde ervaring op in het werken met existentiële thema's en perinataal verlies in het UZ Leuven op de dienst Gynaecologie en Fertiliteit. Sinds 2005 begeleidde ze er koppels met onvervulde kinderwens en zwangerschapsverlies.

We waren dus bevoorrecht met zo iemand als gastdocente.

Eerst moesten we in kleine groepjes eens nadenken welke redenen er waren voor een kinderwens of voor geen kinderwens. De motivatie van de kinderwens is onderhevig aan nieuwe, opduikende problemen. Nu zullen er jonge koppels geen kinderwens hebben omdat ze vinden dat het niet meer ecologisch verantwoord is terwijl dit vroeger nooit geen reden zou geweest zijn.

Motieven kunnen zijn: individueel motief (bv. ontplooien), relationeel (bv. iets van ons), intergenerationeel (bv. naam doorgeven) en cultureel, maatschappelijk, religieus en existentieel motief (bv. het ideale plaatje)

Belangrijk is dat de rouw van een perinataal verlies heel afhankelijk is van je motivatie om kinderen te willen. Als alles verloopt als verwacht dan sta je daar niet bij stil maar als het niet lukt dan ga je daar wel over nadenken.

Het vertrekpunt van onze kinderwens is 'het imaginaire kind'. Dat is de voorstelling die we maken van een beeld dat ophangt aan kinderen krijgen namelijk onze wensen, dromen en verwachtingen. Dat is al aanwezig van je kindertijd en wordt geactiveerd wanneer je zwanger wil worden of zwanger bent. Bij een positieve zwangerschap schakelen we van het imaginaire kind naar het reële kind bij de bevalling. We kunnen een hechtingsrelatie aangaan dat opgebouwd wordt op belangrijke tijdstippen tijdens de zwangerschap (nipt-test, kindbewegingen,....).

Bij perinataal verlies is dat natuurlijk niet.

Er zijn vier soorten perinataal verlies: ectopische zwangerschap (vruchtje plant zich in buiten de baarmoeder), miskraam (verlies voor 20 weken zwangerschapsduur), doodgeboorte (verlies na 20 weken zwangerschapsduur) en neonataal overlijden (verlies vanaf de geboorte tot 28 dagen na de geboorte).

Eén op drie vrouwen maakt tenminste 1 miskraam mee gedurende haar reproductieve jaren.

Perinataal verlies is een multi-dimensioneel verlies. Het is niet alleen het verlies van je kind maar zoveel meer. Het unieke aan dit verlies is dat het een prospectief verlies is. Dat betekent dat het een verlies is over de toekomst, over wat er nog niet is en niet zal komen. Over alle dingen die je niet gaat kunnen doen bv. verjaardag vieren, rapporten krijgen ......

Het is ook een verlies dat niet-erkend is, onzichtbaar. Als je iemand anders verliest is daar meer erkenning voor en bij een perinataal verlies weet men helemaal niet wat te zeggen en daar worstelen vele ouders mee. Tegenwoordig wordt er al veel meer aandacht aan geschonken dan vroeger. Zo is er een organisatie 'Boven de wolken' https://www.bovendewolken.be/

die ouders helpen bij dit verlies. Ze komen gratis een fotoreportage maken van de baby en het gezin zodat ze de foto's met veel trots aan iedereen kunnen laten zien. Herinneringen maken voor later. Ook 'Het Berrefonds' http://www.berrefonds.be/ en 'Met lege handen' https://www.metlegehanden.be/ zijn organisaties die een grote hulp kunnen zijn bij perinataal verlies.Bij dit verlies rouw je ook niet alleen. De ganse familie is er bij betrokken.

De reacties bij perinataal verlies zijn bij mannen en vrouwen niet altijd dezelfde.

Indien de vaders het kindje al hebben voelen bewegen, zal er al zeker meer connectie zijn.

Mannen nemen gemakkelijk de praktische zaken op zich, houden zich meestal sterk en voelen zich vooral machteloos. Vrouwen zijn hormonaal beïnvloed. Ze moeten ook nog lichamelijk ontzwangeren. Zoals bij elk verlies rouwt ieder op zijn eigen manier en bij relaties die al moeilijk lopen zal dit zeker geen gemakkelijk gegeven zijn.

Wat zeker ook wordt aangeraden is dat je de baby een naam geeft. Maak contact met de baby. Probeer zoveel mogelijk foto's en video's te maken. Herdenk de baby op belangrijke data !

Wat kan helpend zijn voor de ouders die dit verlies hebben meegemaakt?

Spreek hen aan ! Vraag wat je kan doen ! Vraag of je hen proficiat mag wensen en zeg daarbij dat je het erg vindt dat hun baby'tje gestorven is. Misschien vind je dat ongepast maar ze zijn wel ouders geworden. Vergeet dat niet ! Praat erover ! Je merkt wel vlug genoeg of ze er klaar voor zijn.

De uitspraken: Je kan nog kindjes genoeg krijgen, het is maar beter zo, het was het lot ..... laat die alsjeblieft achterwege. Die reacties zijn zeker niet helpend.

Een gouden regel die je altijd kan gebruiken: Wees empatisch !

https://youtu.be/K3znEm8DAiI?si=bFe23Sq_-bpqX1nh

Tot binnenkort !